‘Scherven van herinneringen’ een kunstwerk ter nagedachtenis aan de Martelaren van Gorcum
Het Gorcums Museum nodigde onlangs een aantal kunstenaars en goudsmeden uit om deel te nemen aan de bijzondere expositie ‘Schitterende Scherven’. Aanleiding is een indrukwekkend historisch moment: het is dit jaar precies 450 jaar geleden dat negentien katholieke geestelijken in Gorinchem werden opgepakt en later in Den Briel om het leven werden gebracht.
Schitterende Scherven – Verleden dat verbindt
Het aangrijpende verhaal van de Martelaren van Gorcum – vol overtuiging, religie, normen en waarden – blijft tot op de dag van vandaag relevant. Begin 20e eeuw werd dit verhaal verbeeld in een serie gebrandschilderde ramen, waarvan een deel nu wordt gerestaureerd.
Wat dit project zo bijzonder maakt? De glasscherven uit de oorspronkelijke ramen zijn niet zomaar weggegooid, maar juist doorgegeven aan een nieuwe generatie kunstenaars en goudsmeden. Deze hebben de scherven verwerkt tot unieke sieraden – waarmee verleden en heden op een schitterende manier samenkomen.
Boeiend? Absoluut. Net zoals het verhaal van de Martelaren van Gorcum door de eeuwen heen wordt doorverteld, verdienen ook deze scherven een tweede leven – als dragers van betekenis, herinnering en schoonheid.
Het Gorcums Museum brengt met dit project een krachtig eerbetoon aan het verleden én toont hoe kunst ook nu nog verbindt, vertelt en raakt.
Een eclectisch sieraad ter nagedachtenis aan de Martelaren van Gorcum
Proud Pearls in het museum
Een sieraad met een verhaal: ode aan de negentien Martelaren van Gorcum
Met trots werken wij mee aan de expositie ‘Schitterende Scherven’ in het Gorcums Museum. Voor deze bijzondere gelegenheid ontwierp Hannelore een eclectisch en betekenisvol sieraad, bestaande uit negentien unieke bedels – elk symbool staat voor één van de Martelaren van Gorcum.
Hoewel dit aangrijpende stuk Nederlandse geschiedenis in ons eigen land vaak onbekend is buiten de katholieke gemeenschap, is dat in het buitenland wel anders. In Zuid-Europa en Zuid-Amerika zijn de Martelaren van Gorcum juist beroemd.
In 1572 werden negentien geestelijken gevangen genomen in Gorinchem door de Geuzen en later in Brielle om het leven gebracht. Hun vasthoudendheid en geloofsovertuiging maakten diepe indruk, en in 1867 werden ze heilig verklaard. Vandaag de dag zijn wereldwijd relieken van deze geestelijken te vinden – van Italië tot Latijns-Amerika.
Met dit sieraad brengen we niet alleen een eerbetoon aan deze negentien mannen, maar geven we ook een stem aan een verhaal dat het verdient om verteld én gedragen te worden.
Symboliek, herinnering en reflectie – het verhaal achter het sieraad
De negentien bedels in dit kunstobject zijn meer dan decoratie – ze staan symbool voor verdraagzaamheid, respect en brengen de waarde van onze vrijheden onder de aandacht.
Elke bedel bevat een combinatie van symbolen, geïnspireerd op de persoonlijke jeugdherinneringen van Hannelore aan haar tijd in de katholieke kerk. Als kind was ze diep onder de indruk van de sfeer: het gekleurde glas dat licht in duizenden kleuren brak, de muurschilderingen, de porseleinen beelden, de rijke symboliek en de overdaad aan ornamenten.
De muziek van het kerkkoor, de verhalen uit de bijbel, en de rituelen – van het ontvangen van de hostie tot de biecht en het celibaat – fascineerden haar. Alles ademde mystiek en betekenis.
Pas op latere leeftijd leerde Hannelore ook de keerzijde van het katholieke geloof kennen. Hoe de macht en pracht van de kerken tot stand kwamen, en hoe de geschiedenis – onder andere door de Reformatie – diep werd beïnvloed.
Deze inzichten, samen met haar jeugdherinneringen en artistieke visie, zijn samengekomen in dit krachtige, symbolische sieraad. Een werk dat uitnodigt tot reflectie, bewondering én dialoog.
Bijzondere details met een betekenis
Scherven, symbolen en schoonheid – de gelaagdheid van een kunstwerk
Elke bedel in dit kunstobject bevat een authentiek stuk glas uit de gebrandschilderde ramen van de voormalige katholieke kerk aan de Haarstraat – de plek die is uitgegroeid tot een gedenkplaats voor de Martelaren van Gorcum.
Wanneer je door deze scherven heen kijkt, zie je daarachter een rijke wereld van lagen en betekenis: stukjes porselein van beschadigde religieuze beelden, textiel afkomstig van oude biechtgordijnen, religieuze muntjes en amuletten, en zelfs fragmenten uit het Oude Testament, afkomstig uit een zwaar beschadigde bijbel uit het begin van de vorige eeuw.
Om het gevoel van decadentie en overdaad te versterken, is bewust gekozen voor een toevoeging van verschillende soorten kostbare parels. Het resultaat is een halssieraad dat zó rijk en expressief is dat het niet als geheel draagbaar is – maar eerder als pronkstuk gepresenteerd kan worden.
Toch zijn de negentien bedels ook afzonderlijk te dragen. Met de bijgeleverde kettingen kunnen ze los van elkaar gedragen worden – elk met een eigen verhaal, eigen materiaal, en eigen spirituele lading.
Het gebruikte textiel komt uit een katholieke kerk in Frankrijk, en de porseleinen onderdelen dragen nog de sporen van hun vroegere functie in religieuze beelden. Elk element in dit sieraad ademt geschiedenis, geloof, en de kracht van transformatie.
Een kijkje achter de schermen
Een zoektocht vol betekenis – van rommelmarkt tot kunstwerk
Dankzij de hulp van Jolanda (@lechateaudejo), die met een feilloos oog de Franse rommelmarkten afstruint, wordt het sieraad langzaam tot leven gewekt. Zij weet de meest bijzondere katholieke symbolen te vinden – van gebedsmuntjes tot beschadigde porseleinen beelden, kruizen, souvenirs uit Lourdes en stukken oud brokaat. Elk element draagt een verleden in zich, en elk object vindt een betekenisvolle plek in het uiteindelijke ontwerp.
Ook teksten uit een oude, beschadigde bijbel worden zorgvuldig geselecteerd en verwerkt in het sieraad. De toevoeging van parels in allerlei vormen en soorten versterkt het gevoel van overdaad en rijkdom, dat als rode draad door het ontwerp loopt.
Hoewel het geheel als een imposant kunstobject bedoeld is – te groot en te rijk om als één geheel te dragen – zijn de bedels afzonderlijk los te maken. Met de bijgeleverde lange ketting kunnen ze individueel worden gedragen, elk als een klein draagbaar kunstwerk, vol geschiedenis en symboliek.
Het sieraad begint langzaam vorm te krijgen tot een bonte eclectische verzameling.
Negentien unieke bedels – elk met een eigen verhaal
Alle negentien bedels zijn afzonderlijk te bewonderen en te dragen. Elke bedel is voorzien van een karabijnhaak, waarmee je hem eenvoudig aan de bijgeleverde ketting kunt bevestigen.
Direct onder de haak prijkt een grote, ronde coin-parel – een bewuste keuze, als symbolische verwijzing naar de katholieke hostie. Deze parels vormen het verbindende element tussen het heden en het religieuze verleden.
Bovenop elke bedel schittert een fragment van het gebrandschilderde glas uit de oude kerkramen. Daaronder bevindt zich een unieke samenstelling van symbolen, materialen en parels – elk zorgvuldig gekozen en verwerkt.
Samen vormen de bedels een rijk gelaagd kunstwerk, waarin geschiedenis, geloof, herinnering en overdaad samenkomen in negentien kleine werelden van betekenis.
Trots in het museum
Hannelore bij haar kunstwerk, de expositie is te bezichtigen tot 8 januari 2023
Inspiratie
Invloeden en inspiratie – een eerbetoon aan Sergej Paradzjanov
Het vrije werk van Hannelore is sterk beïnvloed door de beeldtaal en verbeeldingskracht van de Sovjet-Armeense regisseur en kunstenaar Sergej Paradzjanov. Tijdens een reis door Armenië bezocht zij het voormalige woonhuis van Paradzjanov – tegenwoordig een museum – waar zijn fascinerende collages, installaties en objecten een diepe indruk op haar achterlieten.
Sergej Paradzjanov (1924–1990) groeide op in Tbilisi, in de Georgische Republiek van de voormalige Sovjet-Unie. Hij wordt beschouwd als een van de grootste vernieuwers binnen de cinema, vooral bekend door zijn meesterwerken Shadows of Forgotten Ancestors (1964) en The Color of Pomegranates (1969). Zijn poëtische en symbolische filmstijl oogstte bewondering bij grootheden als Fellini, Godard en Tarkovsky.
Paradzjanovs artistieke pad was niet zonder strijd. Vanwege zijn homoseksualiteit, zijn uitgesproken kritische houding tegenover het Sovjetregime en het maken van films die als ‘gevaarlijk’ werden gezien, werd hij meerdere malen gevangengezet. Tijdens zijn jarenlange verbanning van de filmwereld, wijdde hij zich aan het maken van collages, tekeningen, fotomontages en zelfs kaartspellen.
Deze kunstwerken zijn doordrenkt van zijn unieke visie en esthetiek – ze vormen een visuele en spirituele reactie op een wereld waarin vrijheid niet vanzelfsprekend was.
Voor Hannelore is zijn werk een blijvende bron van inspiratie: een herinnering aan de kracht van kunst als verzet, als troost en als vorm van persoonlijke expressie – juist wanneer de vrijheid beperkt wordt..
Collages van Sergej Paradzjanov, gemaakt in de 15 jaar dat hij in gevangenschap leefde en verbannen was om films te maken, de collages zijn een kenmerkende reactie op de wereld om hem heen.
Zelfportret van Sergej Paradzjanov, filmscenes en een filmposter van een van zijn bekendste werken: de film ‘the color of pomegranates’. Paradzjanov vond zijn eigen filmstijl uit die hard afweek van het socialistische realisme, de enige toegelaten kunststijl in de Sovjet-Unie.
all rights reserved PROUD PEARLS®
Creëer je eigen unieke stijl met Proud Pearls® sieraden, handmade with LOVE in Holland ♡
Meer over parels lees je in onze blog en in het laatste parelnieuws:
Parels & verzorging en onderhoud
Parels & de parelboerderij
Parels & de verschillende soorten
Parels & hoe herken je echte parels
Meer over parels
